काय आहे कोल्ड लावा? ज्याने इंडोनेशियातील सुमात्रा येथे अनेकांचे जीव घेतले
What is cold lava: इंडोनेशियातील सुमात्रा बेटावर 11 मेपासून सुरू असलेल्या मुसळधार पावसामुळे आलेला पूर आणि सक्रिय ज्वालामुखीतून वाहत येणाऱ्या थंड लाव्हामुळे निसर्ग आपले विध्वंसक रूप दाखवत आहे.
पाऊस आणि पुराच्या वेळी ज्वालामुखीच्या थंड लावासोबत खडक आणि डोंगराचा ढिगारा रहिवासी भागात पोहोचून नासधूस होत आहे. ऑनलाइन आणि मीडियामध्ये सामायिक केलेल्या चित्रांमध्ये, पश्चिम सुमात्रामधील सक्रिय ज्वालामुखी, माऊंट मेरापीच्या पायथ्याशी गावे आणि रस्ते दर्शविले गेले आहेत, अंशतः चिखल आणि राखेच्या जाड थराने झाकलेले आहे. यामुळे आतापर्यंत 43 जणांचा मृत्यू झाला असून 17 हून अधिक लोक बेपत्ता आहेत.
येथील अनेक शहरांमध्ये रस्ते खराब झाले असून अनेक इमारती उद्ध्वस्त झाल्या आहेत. इंडोनेशियातील सुमात्रा बेटावर 11 मे पासून सुरू असलेल्या मुसळधार पावसामुळे अनेक रस्ते तुटले असून उड्डाणे रद्द करण्यात आली आहेत. चला जाणून घेऊया काय आहे हा कोल्ड लावा ज्यामुळे आजकाल सुमात्रा बेटाचा विनाश होत आहे.
कोल्ड लावा म्हणजे काय? – कोल्ड लावा याला लहार असेही म्हणतात. हा एक प्रकारचा जाड चिखल आहे ज्यामध्ये राख, वाळू आणि खडे आढळतात. मुसळधार पावसामुळे ते ज्वालामुखीतून बाहेर पडतात आणि उतारावरून वाहू लागतात. ते ओल्या काँक्रीटच्या फिरत्या गोळ्यांसारखे दिसतात. काहीवेळा तो ज्वालामुखीतून बाहेर पडणाऱ्या नियमित लावापेक्षा अधिक विनाशकारी असू शकतो. थंड लावाचे तापमान 50°C पेक्षा कमी असते.
यूएस जिओलॉजिकल सर्व्हे म्हणतो की ज्वालामुखीचा उद्रेक होत नसला तरीही थंड झालेला लावा तयार होऊ शकतो. ते पाऊस किंवा बर्फवृष्टीद्वारे लहारला एका ठिकाणाहून दुसऱ्या ठिकाणी नेण्याचे काम करते. सध्या सुमात्रा बेटावर थंड लाव्हा वाहत असल्याने अनेक भागात चिखल पसरला असून त्यामुळे बचावकार्यात अडचणी येत आहेत. रस्ते मार्ग आणि उड्डाणे रद्द करण्यात आली आहेत.
इंडोनेशिया ‘रिंग ऑफ फायर’ क्षेत्रात येतो. द रिंग ऑफ फायर हे असे क्षेत्र आहे जेथे अनेक महाद्वीप तसेच महासागरातील टेक्टोनिक प्लेट्स आहेत. जेव्हा या प्लेट्स एकमेकांवर आदळतात तेव्हा भूकंप, त्सुनामी आणि ज्वालामुखीचा उद्रेक यासारख्या नैसर्गिक आपत्ती उद्भवतात. हा परिसर 40 हजार किलोमीटरमध्ये पसरलेला आहे. जगातील बहुतांश सक्रिय ज्वालामुखी याच प्रदेशात आहेत. इंडोनेशियामध्ये सध्या 121 सक्रिय ज्वालामुखी आहेत. माऊंट मेरापी हे त्यापैकीच एक. जपान, रशिया, फिलीपिन्स, इंडोनेशिया, न्यूझीलंड, अंटार्क्टिका, कॅनडा, अमेरिका, मेक्सिको, ग्वाटेमाला, कोस्टा रिका, पेरू, इक्वेडोर, चिली, बोलिव्हिया असे 15 देश रिंग ऑफ फायर अंतर्गत येतात.
