प्रत्येकाला आपली त्वचा चमकदार, मुलायम आणि तरुण दिसावी अशी इच्छा असते. त्वचेच्या सौंदर्यासाठी आणि आरोग्यासाठी योग्य प Jimmy Lee त्वचेची काळजी घेण्यासाठी कोणते जीवनसत्व सर्वात महत्वाचे आहे? त्याच्या कमतरतेची लक्षणे जाणून घ्या.
ते जीवनसत्व आहे व्हिटॅमिन सी! – Vitamin C for Glowing Skin
व्हिटॅमिन सी हे एक शक्तिशाली अँटिऑक्सिडेंट आहे, जे त्वचेच्या आरोग्यासाठी अनेक प्रकारे फायदेशीर आहे. हे त्वचेचे सूर्यप्रकाशापासून संरक्षण करते, कोलेजन निर्मितीला चालना देते आणि त्वचेचा टोन सुधारण्यास मदत करते. व्हिटॅमिन सीच्या नियमित सेवनाने त्वचा निरोगी आणि चमकदार राहते. या लेखात आपण व्हिटॅमिन सीचे फायदे, त्याच्या कमतरतेची लक्षणे आणि ते कसे मिळवावे याबद्दल सविस्तर माहिती घेऊ.
व्हिटॅमिन सी त्वचेला कशी मदत करते?
१. कोलेजन निर्मितीला चालना
व्हिटॅमिन सी हे कोलेजन निर्मितीमध्ये महत्त्वाची भूमिका बजावते. कोलेजन हे त्वचेची रचना मजबूत आणि लवचिक ठेवणारे प्रोटीन आहे. त्वचेची लवचिकता आणि मजबुती टिकवण्यासाठी कोलेजन आवश्यक आहे. व्हिटॅमिन सीच्या कमतरतेमुळे त्वचा सैल होऊ शकते, सुरकुत्या दिसू लागतात आणि त्वचेची चमक कमी होते. संशोधनानुसार, वॅलेंशिया, स्पेन येथील एका अभ्यासात (२०१५) असे दिसून आले की व्हिटॅमिन सी कोलेजन संश्लेषणाला प्रोत्साहन देऊन त्वचेची वृद्धत्वाची ( Skin Aging ) प्रक्रिया मंद करते.
२. सूर्याच्या हानिकारक किरणांपासून संरक्षण
सूर्याची अतिनील (UV – Ultraviolet Ray) किरणे त्वचेला हानी पोहोचवतात, ज्यामुळे सुरकुत्या, काळे डाग आणि त्वचेच्या कर्करोगाचा धोका वाढतो. व्हिटॅमिन सी (Vitamin C) एक शक्तिशाली अँटिऑक्सिडेंट म्हणून काम करते आणि मुक्त रॅडिकल्समुळे होणारे नुकसान कमी करते. २०१७ मध्ये ‘जर्नल ऑफ क्लिनिकल डर्मेटॉलॉजी’ मध्ये प्रकाशित झालेल्या एका अभ्यासानुसार, व्हिटॅमिन सी स्थानिक वापराने सूर्यप्रकाशामुळे होणाऱ्या त्वचेच्या नुकसानापासून संरक्षण मिळते आणि फोटोएजिंग कमी होते.
३. त्वचेचा टोन सुधारतो
व्हिटॅमिन सी मेलेनिनचे उत्पादन नियंत्रित करून त्वचेचा टोन एकसमान ठेवण्यास मदत करते. मेलेनिन हे त्वचेचा रंग ठरवणारे रंगद्रव्य आहे. व्हिटॅमिन सीच्या कमतरतेमुळे त्वचेवर काळे डाग, असमान रंग आणि हायपरपिग्मेंटेशन दिसू शकते. ‘इंडियन डर्मेटॉलॉजी ऑनलाइन जर्नल’ (२०१३) मधील संशोधनात असे आढळले की व्हिटॅमिन सी असलेली त्वचावरील क्रीम्स मेलasmaस्मा आणि हायपरपिग्मेंटेशन कमी करण्यास प्रभावी ठरतात.
४. त्वचेची सूज कमी करते
व्हिटॅमिन सी त्वचेची सूज कमी करण्यास मदत करते, ज्यामुळे मुरुम, एक्जिमा आणि सोरायसिससारख्या त्वचेच्या समस्या कमी होतात. २०१५ मधील ‘डर्मेटॉलॉजिक थेरपी’ जर्नलमधील एका अभ्यासात असे दिसून आले की व्हिटॅमिन सी असलेल्या उत्पादनांचा वापर त्वचेच्या जळजळीवर उपचार करण्यासाठी उपयुक्त ठरतो.
व्हिटॅमिन सी कसे मिळवावे?
व्हिटॅमिन सी नैसर्गिकरित्या अनेक खाद्यपदार्थांमधून मिळते. यामध्ये खालील गोष्टींचा समावेश होतो:
फळे:
संत्रा: एका मध्यम आकाराच्या संत्र्यामध्ये सुमारे ७० मिलिग्रॅम व्हिटॅमिन सी असते.
लिंबू: एक लिंबू सुमारे ३०-४० मिलिग्रॅम व्हिटॅमिन सी प्रदान करते.
द्राक्षे: एक कप द्राक्षांमध्ये १०० मिलिग्रॅमपेक्षा जास्त व्हिटॅमिन सी असते.
स्ट्रॉबेरी: एक कप स्ट्रॉबेरीमध्ये ९० मिलिग्रॅम व्हिटॅमिन सी मिळते.
किवी: एक किवी फळात ७१ मिलिग्रॅम व्हिटॅमिन सी असते.
आंबा: एक कप आंब्याच्या फोडींमध्ये ४५ मिलिग्रॅम व्हिटॅमिन सी असते.
आवळा: एका आवळ्यामध्ये १००-१२० मिलिग्रॅम व्हिटॅमिन सी असते, जो सर्वात समृद्ध स्रोतांपैकी एक आहे.
पेरू: एक पेरूमध्ये १२५ मिलिग्रॅम व्हिटॅमिन सी असते.
भाज्या:
ब्रोकोली: एक कप ब्रोकोलीमध्ये ८१ मिलिग्रॅम व्हिटॅमिन सी असते.
शिमला मिरची: लाल शिमला मिरचीच्या एका कपात १९० मिलिग्रॅम व्हिटॅमिन सी असते.
पालक: एक कप शिजवलेल्या पालकात १८ मिलिग्रॅम व्हिटॅमिन सी असते.
फुलकोबी: एक कप फुलकोबीमध्ये ५१ मिलिग्रॅम व्हिटॅमिन सी असते.
बटाटस: एक मध्यम बटाटसामध्ये १७ मिलिग्रॅम व्हिटॅमिन सी असते.
इतर:
गुलाब जामुन (Rose Hips): यामध्ये ४२६ मिलिग्रॅम प्रति १०० ग्रॅम व्हिटॅमिन सी असते.
काकडू प्लम: हा ऑस्ट्रेलियन फळाचा सर्वात समृद्ध स्रोत आहे, ज्यामध्ये २,९०० मिलिग्रॅम प्रति १०० ग्रॅम व्हिटॅमिन सी असते.
व्हिटॅमिन सी सप्लिमेंट्स
आहारातून पुरेसे व्हिटॅमिन सी मिळत नसल्यास, डॉक्टरांच्या सल्ल्याने व्हिटॅमिन सी सप्लिमेंट्स घेता येतात. सामान्यतः प्रौढांसाठी दररोज ७५-९० मिलिग्रॅम व्हिटॅमिन सीची आवश्यकता असते, परंतु त्वचेच्या विशेष काळजीसाठी जास्त प्रमाण आवश्यक असू शकते. तज्ज्ञांचा सल्ला घेणे महत्त्वाचे आहे.
व्हिटॅमिन सी च्या कमतरतेची लक्षणे ?
व्हिटॅमिन सी ( Vitamin C Deficiency ) च्या कमतरतेमुळे त्वचेसह संपूर्ण शरीरावर परिणाम होतो. याची काही प्रमुख लक्षणे खालीलप्रमाणे आहेत:
थकवा आणि अशक्तपणा: व्हिटॅमिन सीच्या कमतरतेमुळे ऊर्जेची पातळी कमी होते.
हिरड्यांमधून रक्तस्त्राव: हिरड्या कमकुवत होऊन रक्तस्त्राव होऊ शकतो.
जखमा लवकर न बरे होणे: व्हिटॅमिन सी कोलेजन निर्मितीसाठी आवश्यक आहे, त्यामुळे त्याच्या कमतरतेमुळे जखमा बरे होण्यास वेळ लागतो.
असमान त्वचा टोन: मेलेनिनचे असंतुलनामुळे त्वचेवर काळे डाग आणि असमान रंग दिसतो.
सुरकुत्या आणि सैल त्वचा: कोलेजनच्या कमतरतेमुळे त्वचा लवचिकता गमावते.
केस आणि नखे कमकुवत होणे: व्हिटॅमिन सीच्या कमतरतेमुळे केस आणि नखे ठिसूळ होतात.
स्कर्व्ही: गंभीर कमतरतेमुळे स्कर्व्ही नावाचा आजार होऊ शकतो, ज्यामुळे त्वचा, हिरड्या आणि संपूर्ण शरीरावर गंभीर परिणाम होतात.
त्वचेसाठी व्हिटॅमिन सीचा स्थानिक वापर
व्हिटॅमिन सी ( Vitamin C ) असलेली क्रीम्स, सिरम्स आणि मास्क त्वचेच्या आरोग्यासाठी प्रभावी ठरतात. ‘जर्नल ऑफ द अमेरिकन अकॅडमी ऑफ डर्मेटॉलॉजी’ (२०१७) मधील संशोधनानुसार, १०-२०% व्हिटॅमिन सी असलेली सिरम्स त्वचेची चमक वाढवतात आणि सुरकुत्या कमी करतात. स्थानिक वापरासाठी व्हिटəमिन सी स्थिर स्वरूपात (उदा., L-ascorbic acid) असलेली उत्पादने निवडावीत आणि ती थंड, गडद ठिकाणी साठवावीत, कारण व्हिटॅमिन सी प्रकाश आणि हवेच्या संपर्कात येत ऑक्सिडाइझ होऊ शकते.
त्वचेच्या काळजीसाठी इतर टिप्स
सूर्य संरक्षण: व्हिटॅमिन सी सह सनस्क्रीनचा वापर करा.
हायड्रेशन: त्वचेची आर्द्रता टिकवण्यासाठी पुरेसे पाणी प्या.
संतुलित आहार: व्हिटॅमिन सी सह इतर पोषक तत्त्वांचा समावेश असलेला आहार घ्या.
नियमित व्यायाम: रक्त परिसंचरण सुधारण्यासाठी व्यायाम करा, ज्यामुळे त्वचेला पोषक तत्त्वे मिळतात.
व्हिटॅमिन सी हे त्वचेच्या आरोग्यासाठी आणि सौंदर्यासाठी अत्यंत महत्त्वाचे जीवनसत्व आहे. ते त्वचेला चमकदार, लवचिक आणि तरुण ठेवण्यास मदत करते. व्हिटॅमिन सी समृद्ध पदार्थांचा आहारात समावेश करून आणि आवश्यक असल्यास सप्लिमेंट्स घेऊन तुम्ही तुमची त्वचा निरोगी ठेवू शकता. स्थानिक वापरासाठी व्हिटॅमिन सी असलेली उत्पादने निवडताना तज्ज्ञांचा सल्ला घ्या आणि नियमित त्वचेची काळजी घ्या.
अस्वीकरण: या लेखात दिलेली माहिती सामान्य माहितीवर आधारित आहे. याची पूर्णता, विश्वासार्हता आणि अचूकता याबाबत कोणतीही हमी दिली जात नाही. त्वचेच्या समस्यांसाठी किंवा सप्लिमेंट्स घेण्यापूर्वी त्वचारोगतज्ज्ञ किंवा डॉक्टरांचा सल्ला घ्यावा.